Minggu, 07 Februari 2021

BUDAYA WEWALER

 

Wewaler menika salah satunggaling kabudayan jawi ingkang awujud pitutur luhur. Pitutur menika boten namung awujud ujaran utawi panyaruwe mawi lisan, nanging saged awujud menapa kemawon. Wonten ing gugon tuhon kathah ingkang awujud pitutur para tiyang sepuh dhumateng putranipun. Wonten ing gugon tuhon yaiku kapercayan wong jawa marang sawenehing bab utawa prakara kang ora tinemunalar.

Tumrape wong jawa kang percaya utawa ngandel tansah duwe rasa was sumelang menawa ora bisa nyranani utawa nyembadani prakara kang dianggep mbebayani iku. Kathah ingkang nggadhahi pamanggih ingkang beda babagan gugon tuhon, amargi gugon tuhon kemawon wujudipun warni-warni.

Tuladha 
1. Ora ilok lungguh nang bantal, mengko wudunen.
Artine:
    Menawa lungguh nang bantal ora apik, amarga bantal iku sing bener kanggo mustaka

2. Aja mangan karo ngadeg, mengko ora payu rabi
Artine:
    Nalare mangan karo ngadeg iku saru, becike mangan karo lungguh sing apik lan sopan.

3. Aja ngidoni sumur, mengko suwing lambene.

Artine:
    Menawa sumur kena idu, banyu sak jrone sumur bakale reged kabeh lan ora sehat, apa maneh yen duwe lelara nular

4. Ora ilok ngewehi banjur njaluk bali, mengko gulune godhoken.

Artine:
    Nalika ngewehi apa bae kudu iklas, ora kena dijaluk maneh.

5. Ora ilok dolanan beras, mengko tangane kithing.

Artine:
    Nalare beras iku bahan panganan sing ora becik yen dinggo dolanan, amarga nek nggo dolanan beras iku bisa semrawut lan kotor

6. Aja nganggo klambi ijo utawa Biru ning segara mengko dadi mangsane nyi roro kidul

Artine :
    Dikhawatiraken nalika ana ombak gede lan wonge keseret ombak, Tim SAR bakal angel nulungine, sebab klambine meh pada karo warna laut.

7. Aja metu candhikala, mbokan diculik wewegombel.
Artine :
    Wewaler iki digawe supaya bocah-bocah cilik ora metu ngumah nalika candikala utawa maghrib, amarga wektune ibadah lan ngaso.

8. Aja ngethoki kuku wengi-wengi.

Artine :
    Maksude supaya tangane ora tatu, amarga jaman mbiyen durung ana listrik, dadi nalika wengi iku peteng.

9. Ora ilok singsot wengi-wengi, sebab bisa ngundang setan.
Artine :
    Amarga singsot wengi-wengi ndadekaken tetanggane kiwa tengen keganggu.

10. Ora ilok mangan nyangga piring

Artine :
    Yen mangan kui piringe diselehke meja. yen disangga tangan lolalaline njomplang wutah kabeh ora sido mangan.

Selasa, 05 Januari 2021

SERAT TRIPOMA

Serat Tripama saking 3 tembang yaiku :

Tri tegese telu

Pa tegese patuladhan

Ma tegese utama

Serat Tripama iku dianggit dening KGPAA Sri Mangkunegara IV ing tahun (1809 - 1881 M) wonten Surakarta. Serat Tripama iku ditulis ing Tembang Dhandanggula kang nduweni 7 pada, kang nggambarake katuladanan Patih Suwanda (Bambang Sumantri), Kumbakarna dan Suryaputra (Adipati Karna).

Bambang Sumantri yang setelah menjadi patih disebut “Patih Suwanda” adalah Patih dari Raja Harjunasasrabahu dari negara Maespati pada era sebelum Sri Rama tokoh dalam kisah Ramayana. Patih Suwanda termasyhur dalam kegagahberaniannya, mampu melaksanakan semua tugas dari Prabu Harjunasasrabahu dengan penuh tanggungjawab dan akhirnya gugur di palagan melawan Dasamuka.

Kumbakarna adalah adik dari Prabu Dasamuka raja Ngalengkadiraja (Alengka), walaupun berbentuk raksasa tetapi tidak mau membenarkan tindakan kakaknya yang angkara murka dengan menculik Dewi Shinta. Walaupun demikian pada saat kerajaan Ngalengkadiraja diserang oleh musuh, yaitu Sri Rama dan pasukannya, Kumbakarna memenuhi panggilan sifat ksatrianya, mengorbankan jiwa untuk membela tanah air. Kumbakarna gugur membela negara, bukan membela kakaknya. Kumbakarna adalah salah satu pelaku dalam kisah Ramayana.

Adipati Karna adalah tokoh dalam  Mahabharata. Ia tidak membela Pandawa yang saudara satu ibu melainkan membela Prabu Suyudana (Kurupati) raja Hastina untuk membalas budi baik sang raja yang telah mengangkat derajatnya. Adipati Karna yang saat kelahirannya dibuang di sungai kemudian ditemu dan diangkat anak oleh kusir Adirata, dijadikan adipati oleh Prabu Suyudana. Oleh sebab itu dalam perang besar Bharatayuda Adipati Karna berada di pihak Kurawa yang ia tahu bahwa Kurawa adalah pihak yang angkara murka. Sang Suryaputra gugur dalam perang tanding melawan Harjuna, adiknya, satu ibu.

 

Pathokan tembang Dhandanggula

a.       Guru gatra                  : 10

b.      Guru Lagu                   : i, a, e, u, i, a, u, a, i, a

c.       Guru Wilangan            : 10, 10, 8, 7, 9, 7, 6, 8, 12, 7

 

1.
Yogyanira kang para prajurit,
Lamun bisa samya anulada,
Kadya nguni caritane,
Andelira sang Prabu,
Sasrabau ing Maespati,
Aran Patih Suwanda,
Lalabuhanipun,
Kang ginelung tri prakara,
Guna kaya purunne kang denantepi,
Nuhoni trah utama,

1.
Seyogianya para prajurit,
Bila dapat semuanya meniru,
Seperti masa dahulu,
(tentang) andalan sang Prabu,
Sasrabau di Maespati,
Bernama Patih Suwanda,
Jasa-jasanya,
Yang dipadukan dalam tiga hal,
(yakni) pandai mampu dan berani (itulah) yang ditekuninya,
Menepati sifat keturunan (orang) utama.       

2.
Lire lalabuhan tri prakawis,
Guna bisa saniskareng karya,
Binudi dadi unggule,
Kaya sayektinipun,
Duk bantu prang Manggada nagri,
Amboyong putri dhomas,
Katur ratunipun,
Purunne sampun tetela,
Aprang tandhing lan ditya Ngalengka aji,
Suwanda mati ngrana.

2.
Arti jasa bakti yang tiga macam itu,
Pandai mampu di dalam segala pekerjaan,
Diusahakan memenangkannya,
Seperti kenyataannya,
Waktu membantu perang negeri Manggada,
Memboyong delapan ratus orang puteri,
Dipersembahkan kepada rajanya,
(tentang) keberaniannya sudahlah jelas,
Perang tanding melawan raja raksasa Ngalengka,
(Patih) Suwanda dalam perang.

Pada 1 lan 2  mengisahkan tentang Bambang Sumantri

3.
Wonten malih tuladan prayogi,
Satriya gung nagari Ngalengka,
Sang Kumbakarna namane,
Tur iku warna diyu,
Suprandene nggayuh utami,
Duk awit prang Ngalengka,
Dennya darbe atur,
Mring raka amrih raharja,
Dasamuka tan keguh ing atur yekti,
De mung mungsuh wanara.

3.
Ada lagi teladan baik,
Satria agung negeri Ngalengka,
Sang Kumbakarna namanya,
Padahal (ia) bersifat raksasa,
meskipun demikian (ia) berusaha meraih keutamaan,
sejak perang Ngalengka (melawan Sri Ramawijaya),
ia mengajukan pendapat,
kepada kakandanya agar selamat,
(tetapi) Dasamuka tak tergoyahkan oleh pendapat baik,
Karena hanya melawan (barisan) kera.

4.

Kumbakarna kinen mangsah jurit,
Mring kang rak sira tan lenggana,
Nglungguhi kasatriyane,
Ing tekad datan purun,
Amung cipta labih nagari,
Lan nolih yayahrena,
Myang luluhuripun,
Wus mukti aneng Ngalengka,
Mangke arsa rinusak ing bala kali,
Punagi mati ngrana.

4.
Kumbakaran diperintah maju perang,
Oleh kakandanya ia tidak menolak,
Menepati (hakekat) kesatriaannya,
(sebenarnya) dalam tekadnya (ia) tak mau,
(kesuali) melulu membela negara,
Dan mengangkat ayah-bundanya,
Telah hidup nikmat di negeri Ngalengka,
(yang) sekarang akan dirusak oleh barisan kera,
(kumbakarna) bersumpah mati dalam perang.

Pada 3 lan 4 ini berkisah tentang Kumbakarna

5.
Wonten malih kinarya palupi,
Suryaputra Narpati Ngawangga,
Lan Pandhawa tur kadange,
Len yayah tunggil ibu,
Suwita mring Sri Kurupati,
Aneng nagri Ngastina,
Kinarya gul-agul,
Manggala golonganing prang,
Bratayuda ingadegken senapati,
Ngalaga ing Korawa.

5.
Baik pula untuk teladan,
Suryaputera raja Ngawangga,
Dengan Pandawa (ia) adalah saudaranya,
Berlainan ayah tunggal ibu,
(ia) mengabdi kepada Sri Kurupati,
Dijadikan andalan,
Panglima di dalam perang Bratayuda,
(ia) diangkat menjadi senapati,
Perang di pihak Korawa.

6.
Minungsuhken kadange pribadi,
Aprang tandhing lan sang Dananjaya,
Sri Karna suka manahe,
Dene sira pikantuk,
Marga dennya arsa males-sih,
Ira sang Duryudana,
Marmanta kalangkung,
Dennya ngetog kasudiran,
Aprang rame Karna mati jinemparing,
Sumbaga wirotama.

6.
Dihadapkan dengan saudaranya sendiri,
Perang tanding melawan Dananjaya,
Sri Karna suka hatinya,
Karena (dengan demikian) ia memperoleh jalan untuk membalas cinta kasih,
Sang Duryudana,
Maka ia dengan sangat,
Mencurahkan segala keberaniannya,
(dalam) perang ramai Karna mati dipanah (musuhnya),
(akhirnya ia) mashur sebagai perwira utama.

Pada 5 dan 6  berkisah tentang (Suryaputra) 

7.
Katri mangka sudarsaneng Jawi,
Pantes lamun sagung pra prawira,
Amirita sakadare,
Ing lalabuhanipun,
Aja kongsi mbuwang palupi,
Manawa tibeng nistha,
Ina esthinipun,
Sanadyan tekading buta,
Tan prabeda budi panduming dumadi,
Marsudi ing kotaman.

7.
Ketiga (pahlawan tersebut) sebagai teladan orang Jawa,
Sepantasnyalah semua para perwira,
Mengambilnya sebagai teladan seperlunya,
(yakni) mengenai jasa-bakti-nya,
Janganlah sampai membuang teladan,
Kalau-kalau jatuh hina,
Rendah cita-citanya,
Meskipun tekad raksasa,
Tidaklah berbeda usaha menurut takdirnya (sebagai) makhluk,
Berusaha meraih keutamaan.

 vidione:

https://youtu.be/4eFz3XEcjRQ




SERAT WEDHATAMA PUPUH GAMBUH

PUPUH GAMBAUH

Pupuh gambuh ing serat wedhatama menika wonten 35 pada, inggih menika pada 48 dumugi pada 82

GAMBUH (Langkah Catur Sembah)

48

Samengko ingsun tutur

Sembah catur supaya lumuntur

Dhihin raga, cipta, jiwa, rasa, kaki

Ing kono lamun tinemu

Tandha nugrahaning Manon

Kelak saya bertutur,

Empat macam sembah supaya dilestarikan;

Pertama; sembah raga, kedua; sembah cipta, ketiga; sembah jiwa, dan keempat; sembah rasa, anakku !

Di situlah akan bertemu dengan

pertanda anugrah Tuhan.

49

Sembah raga punika

Pakartine wong amagang laku

Susucine asarana saking warih

Kang wus lumrah limang wektu

Wantu wataking weweton

Sembah raga adalah

Perbuatan orang yang lagi magang “olah batin”

Menyucikan diri dengan sarana air,

Yang sudah lumrah misalnya lima waktu

Sebagai rasa menghormat waktu

50

Inguni uni durung

Sinarawung wulang kang sinerung

Lagi iki bangsa kas ngetokken anggit

Mintokken kawignyanipun

Sarengate elok elok

Zaman dahulu belum

pernah dikenal ajaran yang penuh tabir,

Baru kali ini ada orang menunjukkan hasil rekaan,

memamerkan ke-bisa-an nya

amalannya aneh aneh

51

Thithik kaya santri Dul

Gajeg kaya santri brai kidul

Saurute Pacitan pinggir pasisir

Ewon wong kang padha nggugu

Anggere padha nyalemong

Kadang seperti santri “Dul” (gundul)

Bila tak salah, seperti santri wilayah selatan

Sepanjang Pacitan tepi pantai

Ribuan orang yang percaya.

Asal-asalan dalam berucap

52

Kasusu arsa weruh

Cahyaning Hyang kinira yen karuh

Ngarep arep urub arsa den kurebi

Tan wruh kang mangkono iku

Akale kaliru enggon

Keburu ingin tahu,

cahaya Tuhan dikira dapat ditemukan,

Menanti-nanti besar keinginan (mendapatkan anugrah) namun gelap mata

Orang tidak paham yang demikian itu

Nalarnya sudah salah kaprah

53

Yen ta jaman rumuhun

Tata titi tumrah tumaruntun

Bangsa srengat tan winor lan laku batin

Dadi nora gawe bingung

Kang padha nembah Hyang Manon

Bila zaman dahulu,

Tertib teratur runtut harmonis

sariat tidak dicampur aduk dengan olah batin,

jadi tidak membuat bingung

bagi yang menyembah Tuhan

54

Lire sarengat iku

Kena uga ingaran laku

Dhingin ajeg kapindone ataberi

Pakolehe putraningsun

Nyenyeger badan mrih kaot

Sesungguhnya sariat itu

dapat disebut olah, yang bersifat ajeg dan tekun.

Anakku, hasil sariat adalah dapat menyegarkan badan

agar lebih baik,

55

Wong seger badanipun

Otot daging kulit balung sungsum

Tumrah ing rah memarah

Antenging ati

Antenging ati nunungku

Angruwat ruweding batos

badan, otot, daging, kulit dan tulang sungsumnya menjadi segar,

Mempengaruhi darah, membuat tenang di hati.

Ketenangan hati membantu

Membersihkan kekusutan batin

56

Mangkono mungguh ingsun

Ananging ta sarehne asnafun

Beda beda panduk pandhuming dumadi

Sayektine nora jumbuh

Tekad kang padha linakon

Begitulah menurut ku !

Tetapi karena orang itu berbeda-beda,

Beda pula garis nasib dari Tuhan.

Sebenarnya tidak cocok

tekad yang pada dijalankan itu

57

Nanging ta paksa tutur

Rehne tuwa tuwase mung catur

Bok lumuntur lantaraning reh utami

Sing sapa temen tinemu

Nugraha geming kaprabon

Namun terpaksa memberi nasehat

Karena sudah tua kewajibannya hanya memberi petuah.

Siapa tahu dapat lestari menjadi pedoman tingkah laku utama.

Barang siapa bersungguh-sungguh akan

mendapatkan anugrah kemuliaan dan kehormatan.

58

Samengko sembah kalbu

Yen lumintu uga dadi laku

Laku agung kang kagungan Narapati

Patitis tetesing kawruh

Meruhi marang kang momong

Nantinya, sembah kalbu itu

jika berkesinambungan juga menjadi olah spiritual.

Olah (spiritual) tingkat tinggi yang dimiliki Raja.

Tujuan ajaran ilmu ini;

untuk memahami yang mengasuh diri (guru sejati/pancer)

59

Sucine tanpa banyu

Mung nyunyuda mring hardaning kalbu

Pambukane tata titi ngati ati

Atetep telaten atul

Tuladan marang waspaos

Bersucinya tidak menggunakan air

Hanya menahan nafsu di hati

Dimulai dari perilaku yang tertata, teliti dan hati-hati (eling dan waspada)

Teguh, sabar dan tekun,

semua menjadi watak dasar,

Teladan bagi sikap waspada.

60

Mring jatining pandulu

Panduk ing ndon dedalan satuhu

Lamun lugu legutaning reh maligi

Lageane tumalawung

Wenganing alam kinaot

Dalam penglihatan yang sejati,

Menggapai sasaran dengan tata cara yang benar.

Biarpun sederhana tatalakunya dibutuhkan konsentrasi

Sampai terbiasa mendengar suara sayup-sayup dalam keheningan

Itulah, terbukanya “alam lain”

61

Yen wus kambah kadyeku

Sarat sareh saniskareng laku

Kalakone saka eneng ening eling

Ilanging rasa tumlawung

Kono adiling Hyang Manon

Bila telah mencapai seperti itu,

Saratnya sabar segala tingkah laku.

Berhasilnya dengan cara;

Membangun kesadaran, mengheningkan cipta, pusatkan fikiran kepada energi Tuhan.

Dengan hilangnya rasa sayup-sayup, di situlah keadilan Tuhan terjadi. (jiwa memasuki alam gaib rahasia Tuhan)

62

Gagare ngunggar kayun

Tan kayungyun mring ayuning kayun

Bangsa anggit yen ginigit nora dadi

Marma den awas den emut

Mring pamurunging kalakon

Gugurnya jika menuruti kemauan jasad (nafsu)

Tidak suka dengan indahnya kehendak rasa sejati,

Jika merasakan keinginan yang tidak-tidak akan gagal.

Maka awas dan ingat lah

dengan yang membuat gagal tujuan

63

Samengko kang tinutur

Sembah katri kang sayekti katur

Mring Hyang Sukma sukmanen saari ari

Arahen dipun kacakup

Sembaling jiwa sutengong

Nanti yang diajarkan

Sembah ketiga yang sebenarnya diperuntukkan kepada Hyang sukma (jiwa).

Hayatilah dalam kehidupan sehari-hari

Usahakan agar mencapai sembah jiwa ini anakku !

64

Sayekti luwih perlu

Ingaranan pepuntoning laku

Kalakuwan tumrap kang bangsaning batin

Sucine lan awas emut

Mring alaming lama maot

Sungguh lebih penting, yang

disebut sebagai ujung jalan spiritual,

Tingkah laku olah batin, yakni

menjaga kesucian dengan awas dan selalu ingat akan alam nan abadi kelak.

65

Ruktine ngangkah ngukut

Ngiket ngruket triloka kakukut

Jagad agung ginulung lan jagad alit

Den kandel kumadel kulup

Mring kelaping alam kono

Cara menjaganya dengan menguasai, mengambil, mengikat, merangkul erat tiga jagad yang dikuasai.

Jagad besar tergulung oleh jagad kecil,

Pertebal keyakinanmu anakku !

Akan kilaunya alam tersebut.

66

Kaleme mawi limut

Kalamatan jroning alam kanyut

Sanyatane iku kanyatan kaki

Sejatine yen tan emut

Sayekti tan bisa awor

Tenggelamnya rasa melalui suasana “remang berkabut”,

Mendapat firasat dalam alam yang menghanyutkan,

Sebenarnya hal itu kenyataan, anakku !

Sejatinya jika tidak ingat

Sungguh tak bisa “larut”

67

Pamete saka luyut

Sarwa sareh saliring panganyut

Lamun yitna kayitnan kang mitayani

Tarlen mung pribadinipun

Kang katon tinonton kono

Jalan keluarnya dari luyut (batas antara lahir dan batin)

Tetap sabar mengikuti “alam yang menghanyutkan”

Asal hati-hati dan waspada yang menuntaskan tidak lain hanyalah diri pribadinya

yang tampak terlihat di situ

68

Nging away salah surup

Kono ana sajatining urub

Yeku urub pangareb uriping budi

Sumirat sirat narawung

Kadya kartika katonton

Tetapi jangan salah mengerti

Di situ ada cahaya sejati

Ialah cahaya pembimbing,

energi penghidup akal budi.

Bersinar lebih terang dan cemerlang,

tampak bagaikan bintang

69

Yeku wenganing kalbu

Kabukane kang wengku winengku

Wewengkone wis kawengku neng sireki

Nging sira uga kawengku

Mring kang pindha kartika byor

Yaitu membukanya pintu hati

Terbukanya yang kuasa-menguasai (antara cahaya/nur dengan jiwa/roh).

Cahaya itu sudah kau (roh) kuasai

Tapi kau (roh) juga dikuasai

oleh cahaya yang seperti bintang cemerlang.

70

Samengko ingsun tutur

Gantya sembah ingkang kaping catur

Sembah rasa karasa wosing dumadi

Dadine wis tanpa tuduh

Mung kalawan kasing batos

Nanti ingsun ajarkan,

Beralih sembah yang ke empat.

Sembah rasa terasalah hakekat kehidupan.

Terjadinya sudah tanpa petunjuk,

hanya dengan kesentosaan batin

71

Kalamun durung lugu

Aja pisan wani ngaku aku

Antuk siku kang mangkono iku kaki

Kena uga wenang muluk

Kalamun wus padha melok

Apabila belum bisa membawa diri,

Jangan sekali-kali berani mengaku-aku,

mendapat laknat yang demikian itu anakku !

Artinya, seseorang berhak berkata apabila sudah mengetahui dengan nyata.

72

Meloke ujar iku

Yen wus ilang sumelanging kalbu

Amung kandel kumandel

Amarang ing takdir

Iku den awas den emut

Den memet yen arsa momot

Menghayati pelajaran ini

Bila sudah hilang keragu-raguan hati.

Hanya percaya dengan sungguh-sungguh kepada takdir

itu harap diwaspadai, diingat,

dicermati bila ingin menguasai seluruhnya.

73

Pamoting ujar iku

Kudu santosa ing budi teguh sarta sabar tawekal legaweng ati

Trima lila ambeg sadu

Weruh wekasing dumados

Melaksanakan petuah itu

Harus kokoh budipekertinya

Teguh serta sabar

tawakal lapang dada

Menerima dan ikhlas apa adanya sikapnya dapat dipercaya

Mengerti “sangkan paraning dumadi”.

74

Sabarang tindak tanduk

Tumindake lan sakadaripun,

Den ngaksama kasisipaning sesami,

Sumimpanga ing laku dur,

Hardaning budi kang ngrodon.

Segala tindak tanduk

dilakukan ala kadarnya,

memberi maaf atas kesalahan sesama,

menghindari perbuatan tercela,

(dan) watak angkara yang besar.

75

Dadya weruh iya dudu,

Yeku minangka pandaming kalbu,

Ingkang buka ing kijab bullah agaib,

Sesengkeran kang sinerung,

Dumunung telenging batos.

Sehingga tahu baik dan buruk,

Demikian itu sebagai ketetapan hati,

Yang membuka penghalang/tabir antara insan dan Tuhan,

Tersimpan dalam rahasia,

Terletak di dalam batin.

76

Rasaning urip iku,

Krana momor pamoring sawujud,

Wujudollah sumrambah ngalam sakalir,

Lir manis kalawan madu,

Endi arane ing kono.

Rasa hidup itu

dengan cara manunggal dalam satu wujud,

Wujud Tuhan meliputi alam semesta,

bagaikan rasa manis dengan madu. Begitulah ungkapannya.

77

Endi manis endi madu,

Yen wis bisa nuksmeng pasang semu,

Pasamoaning hebing kang Mahasuci,

Kasikep ing tyas kacakup,

Kasat mata lair batos.

Mana manis mana madu,

apabila sudah bisa menghayati gambaran itu,

Bagaimana pengertian sabda Tuhan,

Hendaklah digenggam di dalam hati, sudah jelas dipahami secara lahir dan batin.

78

Ing batin tan kaliru

Kedhap kilap liniling ing kalbu,

Kang minangka colok celaking Hyang Widhi,

Widadaning budi sadu,

Pandak panduking liru nggon.

Dalam batin tak keliru,

Segala cahaya indah dicermati dalam hati,

Yang menjadi petunjuk dalam memahami hakekat Tuhan,

Selamatnya karena budi (bebuden) yang jujur (hilang nafsu),

Agar dapat merasuk beralih “tempat”.

79

Nggonira mrih tulus,

Kalaksitaning reh kang rinuruh,

Nggyanira mrih wiwal warananing gaib,

Paranta lamun tan weruh,

Sasmita jatining endhog.

Agar usahamu berhasil,

Dapat menemukan apa yang dicari,

upayamu agar dapat melepas penghalang kegaiban,

Apabila kamu tidak paham ; lihatlah tentang bagaimana terjadinya telur.

80

Putih lan kuningipun,

Lamun arsa titah,

titah teka mangsul,

Dene nora mantra-mantra yen ing lair,

Bisa aliru wujud,

Kadadeyane ing kono.

Putih dan kuningnya,

bila akan mewujud (menetas),

wujud datang berganti,

tak disangka-sangka,

bila kelahirannya

dapat berganti wujud,

Kejadiannya di situ !

81

Istingarah tan metu,

Lawan istingarah tan lumebu,

Dene ing njro wekasane dadi njawi,

Rasakna kang tuwajuh,

Aja kongsi kabasturon.

Dipastikan tidak keluar,

juga tidak masuk,

Kenyataannya yang di dalam akhirnya menjadi di luar,

Rasakan sunguh-sungguh,

Jangan sampai terlanjur tak bisa memahami.

82

Karana yen kebanjur,

Kajantaka tumekeng saumur,

Tanpa tuwas yen tiwasa ing dumadi,

Dadi wong ina tan weruh,

Dheweke den anggep dayoh.

Sebab apabila sudah terlanjur,

akan tak tenang sepanjang hidup, tidak ada gunanya bila kelak mati,

Menjadi orang hina yang bodoh,

dirinya sendiri malah dianggap tamu.



Vidio tembang: https://youtu.be/Tl0QdrhJm5k