I
BEBRAYAN
A. Nyemak
Ngrungokake sesorah ing
upacara adat temanten Jawa sing andharake langsung utawa lumantar rekaman
Saben acara kang dumadi ing dhaerahmu mesthi ana rancangan
acara kang digawe luwih dhisik. Rancangan acara kuwi mau digawe kanthi ancas
supaya lakuning acara bisa turut lan runtut ora waton lumaku nanging lumaku
kanthi waton. Saliyane kuwi, anane rancangan acara kuwi mau bisa gawe cethane
para tamu kang diaturi rawuh. Kanthi rancangan acara iku mau uga bisa ndadekake
paraga kang bakal kapiji bisa samekta sadurunge jejibahan kuwi mau ditindakake.
Pranata cara yaiku wong sing
ngatur lakune acara. Pranata cara nduweni tanggung jawab nglancarake lan
nyukseske sawijining acara. Mula pranata cara kudu nduweni kaprigelan kaya
mengkene:
1. Nguwasani ing babagan apa wae sajroning acara
2. Tekane luwih dhisik, saengga bisa samekta ing dhiri
3. Ngerti sapa-sapa paragane ing saben acara
4. Tanggap ing swasana
5. Luwes basa lan ature
6. Mumpuni ing samubarange.
Mirengke tuladhane pranata adicara kang diparagaake
Bp/Ibu guru, lan waspadakna sikep lan solah bawane, banjur wenehana panyaruwe.
Assalamu'alaikum wr wb,
Nuwun, kulanuwun.
Panjenenganipun para
pepundhen, para sesepuh, para pinisepuh ingkang hanggung mastuti dhumateng
pepoyaning kautamen, ingkang pantes pinundhi. Punapa
dene panjenenganipun para tamu kakung
sumawana putri ingkang sinuba ing pakhurmatan. Para kadang wredha mudha ingkang
winantu ing suka basuki.
Amit pasang aliman
tabik, mugi tinebihna ing iladuni myang tulak sarik, dene kula cumanthaka sowan
mangarsa hanggempil kamardikan panjenengan ingkang katemben wawan pangandikan.
Kula piniji hanjejeri minangka pangendaliwara keparenga hambuka wiwaraning suka
wenganing wicara dwaraning kandha, saperlu mratitisaken murih rancaking
titilaksana adicara pawiwawahan prasaja ing ratri kalenggahan punika.
Sumangga kula
derekaken sesarengan manengku puja wonten ngarsaning Gusti Ingkang
Maha Suci, ingkang sampun kepareng paring rahmat lan nikmat gumelaring alam
agesang wonten madyaning bebrayan agung. Katitik rahayu sagung dumadi tansah
kajiwa kasalira dhumateng panjenengan sadaya dalasan kula, saengga kita saged
hanglonggaraken penggalih hamenakaken wanci sarta kaperluan rawuh kempal
manunggal ing pawiwahan punika, saperlu hanjenengi sarta paring berkah pangestu
dhumateng Bapa Sardjito sakulawangsa anggenipun hanetepi
dharmaning sepuh hangrakit sekar cepaka mulya hamiwaha putra mahargya siwi,
tetepa winengku ing suka basuki.
Para tamu kakung
sumawana putri, wondene menggah reroncening tata adicara ingkang sampun
rinancang rinacik rinumpaka dening para kulawangsa nun inggih:
Eko laksitagati, purwakaning pahargyan
inggih sowanipun putra temanten putri mijil saking tepas wangi manjing ing
madyaning sasana rinengga
Dwi laksitagati, lampahipun putra
temanten kakung tumuju dhateng madyaning sasana wiwaha
Tri laksitagati, pasrah-pinampi putra
temanten kakung
Catur laksitagati, dhaup panggihing
putra temanten anut satataning adat widhiwadana ingkang sampun sinengker
tumunten kalajengaken upacara krobongan
Panca laksitagati, nderek
mangayuhbagyahipun kadang besan dhateng ingkang hamengku gati ing sasana wiwaha
tumunten kalajengaken upacara sungkem
Sad laksitagati, atur pangbagyaharjo
panjenenganipun ingkang hamengku gati katur sagung para tamu
Sapta laksitagati, lengseripun temanten
sarimbit saking madyaning sasana wiwaha manjing ing sasana busana, saperlu
rucat busana kanarendran santun busana ksatrian
Hasta laksitagati, sowan malihipun
temanten sarimbit ngabyantara para tamu saperlu nyenyadhang pudyastawa murih
widadaning bebrayan
Nawa laksitagati, paripurnaning
pahargyan inggih jengkaripun temanten sarimbit saking madyaning sasana rinengga
tumuju dhateng wiwaraning pawiwahan.
Mekaten menggah
reroncening tata adicara pawiwahan ing ratri kalenggahan punika. Salajengipun,
keparenga para tamu pinarak wonten ing palenggahan kanthi mardu-mardikaning
penggalih, miwah kawula derekaken hanyrantos tumapaking tata adicara sinambi
nglaras rarasing gending-gendhing saking Paguyuban Karawitan Sekar Melathi.
Nuwun, matur nuwun.
Negesi
tembung
Tembung-tembung
ing ngisor iki golekana tegese kang ana ing tengene.
NO
|
TEMBUNG
|
TEGES
|
PILIHAN
|
|
1
|
Sumawana
|
........................................
|
Kepilih
|
|
2
|
tabik
|
........................................
|
Bebas
|
|
3
|
Tinebihna
|
........................................
|
Epek-epek
|
|
4
|
Kamardikan
|
........................................
|
Didohna
|
|
5
|
Piniji
|
........................................
|
Kabeh
|
|
6
|
Pangendaliwara
|
........................................
|
Ngepaske
|
|
7
|
Mratitisaken
|
........................................
|
Pahargyan
|
|
8
|
Pawiwawahan
|
........................................
|
Sadulur
|
|
9
|
Sakulawangsa
|
........................................
|
Mudhune
|
|
10
|
Rinacik
|
........................................
|
Sambutan
|
|
11
|
Mijil
|
........................................
|
Sapasang
|
|
12
|
Lampahipun
|
........................................
|
Sakulawarga
|
|
13
|
Kalajengaken
|
........................................
|
Ngatur acara
|
|
14
|
Kadang
|
........................................
|
Lakune
|
|
15
|
pangbagyaharjo
|
........................................
|
Lungane
|
|
16
|
Lengseripun
|
........................................
|
Dirancang
|
|
17
|
Sarimbit
|
........................................
|
Diterusake
|
|
18
|
paripurnaning
|
........................................
|
Metu
|
|
19
|
Jengkaripun
|
........................................
|
Ngono
|
|
20
|
Mekaten
|
........................................
|
Rampunge
|
Gladhen
Paragakna
tuladha kasebut kanthi luwes.
B. Micara
Ngandharake/nindakake
sesorah pasrah panampi ing pahargyan dhauping temanten
Jawa.
Sawijining acara kang diarani tanggap wacana sajroning
pahargyan manten yaiku atur pasrah lan panampi pasrah temanten. Pasrah temanten
kakung katindaaken dening kluwarga besan, dene panampi pasrah dening ingkang
hamengku gati/ sing duwe gawe.
Tuladhane pasrah lan panampi:
Besan :
Bp./Ibu Sardjono
Ingkang hamengku
gati : Bp./Ibu Sarjito
Temanten kakung : Bagus Sudibyo, ST
Temanten putri : Rr. Salindri, SE
Ingkang pasrah : Daryatmo
Ingkang nampi
pasrah ; Bp. Sadono
Wiwahan : dinten Minggu,
11 Desember 2012
Tuladha Pasrah
Nuwun,
Katur dhumateng Bp. Sadono ingkang
kinormatan, ingkang jumenengipun tinanggenah dados wakilipun Bp. Sarjito
sekalian. Ing ngriki kula pinjil dados paraga sulih sariranipun Bp. Sarjono
sekalian, ngemban jejibahan kinen sowan saha matur wonten ing ngarsa
penjenengan.
Saderenge kula ngaturaken wigatining
sowan kula prelu langkung rumiyin ngunjukaken raos suka syukur alhamdulillah
dhumateng Pangeran Ingkang Maha Agung, dene awit saking sih berkah tuwin sih
rahmatipun, penjenengan kula saget sami pinanggih kanthi wilujeng, winantu ing
suka rena.
Bapak Sadono ingkang kinormatan
sasampunipun kula kasembadan sowan ing ngarsa panjenengan, kula kinen
ngaturaken salam taklimipun Bapak Sarjono sekaliyan mugi kaaturna dhumateng
Bapak Sarjito sekalian, dene ingkang dados telenging sedya saha wigatining prelu,
kula kadhawuhan nglrapaken temanten kakung pun Bagus Sudibyo, ST, atmaja
kakungipun Bapak Sarjono sekaliyan ingkang pidalem ing Kuripan Purwodadi
ingkang ing dinten punika, Minggu, 11 Desember 2012 badhe kadaupaken kaliyan
anak Rr. Salindri, SE putra putrinipun Bapak Sarjito sekaliyan, hawit saking
punika titiwanci punika temanten kakung pun bagus Sudibyo, ST, kula pasrahaken
ing ngarsa panjenengan borong menggah kalaksananing sedya. Kula namung nderek
memuji, mugi sadayanipun tansah manggiya wilujeng.
Wasana cekap semanten atur kula, menawi anggen kula sowan wonten tunadungkaping tumindak utawi kirang jangkeping trapsila, samanten ugi manawa atur kula mboten mranani ing panggalih, kepareng hangluberaken samodra pangaksami
Nuwun matur nuwun.
Tuladha Nampi Pasrah Temanten
Nuwun /kula nuwun,
Katur dhumateng Bp. Daryatmo ingkang
kinormatan. Kula ing mriki minangka sulih sariranipun Bp. Sarjito sekaliyan,
titiwanci punika mundhi dhawuhipun kinen nampi saha hananggapi menggah rawuh
panjenengan.
Ingkang punika langkung rumiyin kula
munjukaken puji syukur Alhamdulillah dhumateng ngarsanipun Pangeran Ingkang
Maha Agung, dene hawit saking paringipun berkah lan pangayomanipun, panjenengan
sampun kasembadan rawuh ing mriki kanthi wilujeng.
Dene punapa ingkang dados wigatinipun,
ing ngejeng sampun panjenengan dhawuhaken, wiwit purwa ngantos wasana kados
mboten kirang trewaca malih menggah panampi kula, inggih punika salam taklim
saking Bapak Sarjono sekaliyan sampun kula tampi lan badhe kula aturaken
dhumateng Bapak Sarjito sekaliyan, samanten ugi Bapak Sarjito sekaliyan
ngaturaken salam kawilujengan mugi katur Bapak Sadjono sekaliyan, salajengipun
pasrah panjenengan temanten kakung pun Bagus Sudibyo, ST, kula tampi kanthi
suka bingahing manah, lan enggal badhe kapanggihaken kaliyan Rr. Salindri, SE
putra putirinipun Bapak Sarjito sekaliyan. Dhumateng Bapak Daryatmo
sapangombyong, sasampunipun dhauping temanten ing mangke kula suwun lenggah
ngestreni saha hanjenengi wiwahan punika ngantos paripurna.
Semanten atur panampi kula, manawi
wonten galap gangsuling atur mugi keparenga paring pangapura.
Matur
nuwun.
Negesi
tembung
NO
|
TEMBUNG
|
TEGES
|
PILIHAN
|
|
1
|
Sulih sarira
|
........................................
|
Terlaksana keinginan
|
|
2
|
Wigatining sowan
|
........................................
|
Perlindhungan
|
|
3
|
Nglarapaken
|
........................................
|
Ngemban tugas
|
|
4
|
Jejibahan
|
........................................
|
Kasil/kalakon
|
|
5
|
Kaleksananing sedya
|
........................................
|
Terserah
|
|
6
|
Mundhi dhawuh
|
........................................
|
Anak
|
|
7
|
Nampi
|
........................................
|
Pentinge mara
|
|
8
|
Pengayoman
|
........................................
|
Wakil
|
|
9
|
Kasembadan
|
........................................
|
Omahe
|
|
10
|
Borong
|
........................................
|
Tugas
|
|
11
|
Atmaja
|
........................................
|
Kurang genep
|
|
12
|
Pidalem
|
........................................
|
Sopan
|
|
13
|
Kapasrahaken
|
........................................
|
Ngeterke
|
|
14
|
Wasana
|
........................................
|
Seneng
|
|
15
|
Tunadungkap
|
........................................
|
Ati seneng
|
|
16
|
Trapsila
|
........................................
|
nunggoni
|
|
17
|
Sapangombyong
|
........................................
|
Pungkasane
|
|
18
|
Suka
|
........................................
|
Nampa
|
|
19
|
Bingahing manah
|
........................................
|
Sapangiring/rombongan
|
|
20
|
Ngestreni
|
........................................
|
Dipasrahke
|
Gladhen
1.
Paragakna tuladha
kasebut kanthi luwes gilir gumanti.
2.
Wenehana panyaruwe
kaendahan utawa kang kurang pas.
3.
Wenehana tuladha sing
luwih sampurna sauwise ngerteni kurange.
C. Kawruh
Budaya
Urut-urutaning adat pahargyan manten.
1. Penganten putri tumuju dhampar temanten.
2. Penganten kakung tumuju madyaning pawiwahan.
3. Pasrah-panampi.
4. Temanten panggih banjur lenggah.
5. Upacara adat:
- Timbangan
- Kacar kucur
- Dulangan
- Sungkeman
- Adang-adangan
- Mbedhudhukan/ beksan, menawa mantu mbarep, ragil, utawa
tunggal.
6. Kirab temanten 1, lampahing temanten tumuju panti busana
ganti busana kasatriyan
7. Kirab temanten 2, lampahing temanten saka panti busana
tumuju dhampar temanten
8. Sabdatama/ ular-ular/ khotbah temanten
9. Poto-poto
10. Temanten mapan ing gapura pawiwahan pratandha pawiwahan
purna
Mohon ijin membaca
BalasHapus